เด็กกับ “สนามประลองยุทธ์”

เมื่อได้ยินคำว่า “ประลองยุทธ์” ทำให้คิดถึงอะไร? คงมีคนจำนวนไม่น้อยที่คิดถึงการประลองกำลัง การต่อสู้ของจอมยุทธ์เพื่อความเป็นหนึ่งในหนังจีนกำลังภายใน แน่นอน...การประลองยุทธ์ ทำให้นึกถึงการแข่งขัน  การต่อสู้เพื่อการแพ้ชนะ ไม่ว่าจะเป็นการใช้ร่างกาย หรือสติปัญญา นั้นคงเป็นโลกของผู้ใหญ่ที่มีมุมมองจากประสบการณ์ที่มีมากกว่าเด็ก แต่ในบทความนี้จะพูดถึงการประลองยุทธ์ในมุมของเด็ก เด็กที่ได้ใช้พละกำลังเพื่อทดสอบความสามารถทั้งด้านร่างกาย และสติปัญญาด้วยตัวเอง โดยการใช้พื้นที่เรียนรู้ ที่เรียกว่า “สนามเด็กเล่น” 

สนามเด็กเล่นคืออะไร
คือสถานที่ที่ออกแบบสำหรับให้เด็กออกมาเล่น หรือทำกิจกรรมต่างๆโดยปกติมักจะอยู่ที่กลางแจ้ง มีองค์ประกอบที่หลากหลายเพื่อตอบสนองต่อการเล่นและการทำกิจกรรมต่างๆ เช่น มีพื้นที่เพียงพอในการเคลื่อนไหวอย่างอิสระ  มีสื่อ-อุปกรณ์เครื่องเล่นที่มีรูปร่างลักษณะที่น่าสนใจ ท้าทาย เหมาะสมกับวัยและพัฒนาการ เพื่อให้เด็กได้เลือกทดลอง เล่น เรียนรู้ และฝึกฝนทักษะต่างๆ อย่างปลอดภัย เมื่อเป็นเช่นนี้ สนามเด็กเล่นจึงเป็นเครื่องมือหนึ่งที่นำเรื่องสิ่งแวดล้อมมาช่วยกระตุ้นการเรียนรู้ของเด็กในรูปแบบ Active Learning
  
อะไรคือการประลองยุทธ์    
สิ่งที่น่าสนใจ และดึงดูดให้เด็กอยากเล่นในสนามเด็กเล่นก็คือ “เครื่องเล่น” ความหลากหลายของเครื่องเล่นจึงเป็นเครื่องมือที่เด็กใช้ประลองความสามารถของตัวเอง อาจจะเป็นการประลองด้วยตนเองหรือกับเพื่อนๆ แต่เป็นการประลองในบรรยากาศที่สนุกสนาน ผ่อนคลาย ไม่ใช่การแข่งขันเพื่อการแพ้ชนะ แต่เป็นการแข่งขันกับตัวเอง เพื่อสร้างความมั่นใจ ความกล้าหาญ ความอดทน และความพยายามในการสร้างความสำเร็จด้วยตนเอง โดยทั่วไปในสนามเด็กเล่นมีเครื่องเล่นหลายลักษณะ เช่น เครื่องโหน, เครื่องปีน/ไต่, เครื่องแกว่ง และ เครื่องมุดลอด ฯลฯ ซึ่งเครื่องเล่นแต่ละอย่างก็มีประโยชน์ในตัวของมันเอง

มารู้จัก...เครื่องเล่นสนามท้าประลอง

1. เครื่องเล่นปีนป่าย ฝึกความสามารถทางกายในการทรงตัว ท่วงท่าของร่างกาย ประสานสายตาและมือในการกะระยะ เด็กต้องคิดวิเคราะห์อย่างยืดหยุ่น เพื่อประเมินความสามารถของตนในการที่จะคิด ตัดสินใจว่าจะวางมือ และเท้าอย่างไรในการปีนไม่ให้ตก
2. กระดานลื่น  ฝึกความสามารถทางกายในการทรงตัว การทำงานประสานกันระหว่างมือ ตา และเท้า เด็กต้องคิดและกล้าตัดสินใจ เพราะความสูงอาจทำให้เด็กรู้สึกไม่มั่นคง เมื่อเด็กเล่น และเริ่มชินกับการทรงตัวจะทำให้เกิดความมั่นใจในความสามารถของตัวเอง
3. บาร์โหน ฝึกความสามารถในการใช้กล้ามเนื้อมือ แขน ขา ข้อมือ ไหล่ และหลัง เด็กต้องใช้ความพยายามในการทรงตัว ฝึกฝนความอดทน และท้าทายความแข็งแกร่งของร่างกายและจิตใจ 
4. กระดานหก ฝึกความสามารถในการใช้ความสมดุลของร่างกาย คิดว่าต้องทรงตัวอย่างไรเมื่อต้องนั่งอยู่ในระดับที่สูงกว่า เด็กต้องทดสอบการใช้แรง การออกแรง และการคำนวณน้ำหนัก คิดวางแผนแก้ปัญหา 
5. ชิงช้า ฝึกความสามารถในการทรงตัวของร่างกายในการเคลื่อนที่ การใช้มือยึดจับเพื่อไม่ให้ตนเองหล่นเมื่อชิงช้าแกว่ง เป็นการทดสอบความกล้า และการคิดคำนวณเรื่องการใช้แรงมาก/แรงน้อย
6. บ่อทราย  ฝึกความสามารถในการคิดจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ ทดลอง ค้นหา เพราะเป็นการเล่นที่ไม่มีรูปแบบจำกัด ออกแบบการเล่นได้ด้วยตนเองอย่างอิสระ ไม่ว่าจะตัก ตวง เท กระตุ้นการรับสัมผัสได้ดี

สนามเด็กเล่น และเครื่องเล่นไม่ได้มีประโยชน์ต่อเด็กเฉพาะทางด้านร่างกายเท่านั้น แต่ยังช่วยส่งเสริมพัฒนาการด้านสมอง เพราะการเล่นเป็นการช่วยพัฒนาการเรียนรู้และพัฒนาตนเอง โดยเฉพาะการเล่นที่เด็กได้ออกแบบเอง จากงานวิจัยพบว่า การที่เด็กนั่งเฉยๆ เซลประสาท 1 เซล จะสื่อสารกับเซลประสาทอื่นๆอีก 700 เซล แต่ถ้าเด็กมีการเคลื่อนไหวเซลประสาทจะมีการสื่อสารกับเซลอื่นๆได้จำนวนมหาศาล ทำให้เกิดเป็นข้อมูล ความรู้ ความเข้าใจ ที่สั่งสมทีละเล็กละน้อย และนำไปสู่การเรียนรู้และการจัดระบบการคิดของตัวเด็กเอง นอกจากนี้พ่อแม่สามารถใช้สนามเด็กเล่นเป็นที่เรียนรู้ ทำความเข้าใจความสามารถของเด็กในมิติอื่นๆ ได้ด้วยเช่น การปรับตัว การแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า การรู้จักอดทน รอคอย การเข้าสังคม สิ่งสำคัญ เด็กได้เรียนรู้ที่จะต้องต่อสู้กับจิตใจของตัวเอง การที่พ่อแม่ส่งเสียงเชียร์ “ เอ้า!! สู้หน่อยลูก ปีนอีกนิดจะถึงแล้ว” พร้อมกับการส่งรอยยิ้ม และตบมือให้เมื่อทำสำเร็จหรือไม่ก็ตาม เป็นการสร้างกำลังใจที่ทำให้ลูกมีหัวใจฟูโต เกิดแรงฮึกเหิม และอยากท้าทายตัวเอง และเมื่อทำสำเร็จ สิ่งนั้นจะทำให้เด็กเกิดความมั่นใจในความสามารถของตัวเองมากขึ้น

จะดีกว่าไหม ถ้าจะช่วยกันสร้างพื้นที่เรียนรู้ และสร้างสังคมดีๆให้กับเด็กผ่าน “สนามเด็กเล่น” เพื่อให้เป็นพื้นที่ทดลอง เรียนรู้ ประลองความสามารถที่อบอวลไปด้วยเสียงหัวเราะ ไม่แข่งขันเพื่อการแพ้ชนะ แต่เป็นพื้นที่ๆจะช่วยให้เด็กได้ค้นหา ค้นพบ ความสามารถของตัวเองอย่างอิสระ พร้อมที่จะเติบโตอย่างสมวัยต่อไป 

ใครสนใจสนามประลองยุทธ์ในรูปแบบของสนามเด็กเล่น OKMD ขอแนะนำคลิปวิดีโอ “สนามเด็กเล่น OKMD ตามหลักการพัฒนาสมอง” ที่ออกแบบภายใต้แนวคิด “สมองกับการเรียนรู้” ซึ่งเป็นตัวช่วยหนึ่งในการออกแบบพื้นที่เล่นกลางแจ้ง อาจจะเริ่มต้นง่ายๆ จากการใช้พื้นที่ว่างภายในบ้านวางเครื่องเล่น 1-2 ชิ้น มีลานทรายไว้ให้เล่นเพลินๆ แค่นี้เด็กๆก็ได้มีพื้นที่ประลองยุทธ์ในช่วงต้องหยุดอยู่กับบ้านอย่างมีความสุขแน่นอน

สนามเด็กเล่น OKMD ตามหลักการพัฒนาสมอง    http://www.okmd.or.th/knowledgebox/177/1277/
 




แหล่งข้อมูล :
https://bambinivilla.com/7-rides-in-the-playground-what-areas-of-development-are-strengthened-for-ch...
https://readthecloud.co/chuenjai-playground-usa/